Welkom! Mijn naam is Brenda Mathijssen. Als wetenschapper bestudeer ik de menselijke omgang met sterven, dood en rouw in hedendaags Europa, met bijzondere aandacht voor de sociale geografie en de religiepsychologie. Ik ben als Universitair Hoofddocent werkzaam aan de Rijksuniversiteit Groningen. Op deze website vind je informatie over mijn onderzoek, publicaties en podcast

Actueel

Lopende onderzoeksprojecten en verwachte publicaties en activiteiten

Duurzame Dood

Duurzame uitvaartpraktijken, zoals natuurbegraven, zijn in opkomst. Waarom kiezen mensen voor deze nieuwe vormen van afscheid nemen? Wat maakt een uitvaart duurzaam? Wat is duurzaamheid eigenlijk? En hoe beïnvloedt het onze omgang met de dood en het leven? Daar doe ik onderzoek naar.

Verwacht:  Handboek rituelen rond de dood in hedendaags Europa

De dood is universeel, maar de manier waarop mensen met de dood omgaan is bijzonder divers. Hoe zien hedendaagse praktijken en rituelen rond sterven, dood en rouw er vandaag de dag in Europa uit? Samen met collega’s werk ik aan een boek dat dit in kaart brengt.

Verwacht: Podcast

Samen met uitvaartondernemers, begraafplaats beheerders, crematorium-medewerkers, kistenmakers en maak ik een podcast serie over het werken in de uitvaartbranche. Begin 2024 is de serie hier te vinden, en in je favoriete podcast-app.

De Duurzame Dood

Momenteel doe ik onderzoek naar de opkomst en betekenissen van duurzame uitvaartpraktijken in Nederland. Ik kijk vooral naar natuurbegraven en humaan composteren of veraarden. Ondanks hun toenemende populariteit weten we weinig over de drijfveren can mensen om hiervoor te kiezen. Ook weten we weinig over de betekenissen en sociaal-psychologische aspecten van deze praktijken. Met mijn onderzoek breng ik deze in kaart.

Voor dit onderzoeksproject heb ik een NWO Veni beurs ontvangen. Het onderzoeksproject loopt van 2021 t/m 2025. De eerste publicaties worden verwacht in 2023/2024.

Uitgelichte publicaties

01

Hindu Mobilities and Cremation

This chapter explores the way Hindu communities in three towns across England and Wales conduct their cremation ceremonies. By examining how these practices are influenced by physical, cultural, and institutional factors, we highlight the importance of addressing key issues. These include ensuring proper funeral facilities and customs, such as timely cremations, facilitating rituals like witnessing the charging of the cremator, designating appropriate places for scattering ashes in local rivers, and even considering local transportation options. These efforts are crucial for fostering inclusivity, a sense of belonging, and fairness within these communities.

02

The sustainable dead and this-worldly afterlives

While efforts like eco-friendly lightbulbs, small housing solutions, and bans on single-use plastic bags make strides in reducing our wasteful habits, the concept of sustainability now extends beyond our daily lives to challenge traditional practices surrounding death. This edited volume presents new research on various innovative approaches to handling the deceased worldwide. It encompasses countries such as the USA, Poland, the Netherlands, Britain, Japan, Australia, and New Zealand.

In the second chapter, I delve into people’s continuing relationships with their deceased. I show how the deceased continue to live in this world in terms of religions, biosocial and ecological dimensions which, when brought together, indicate a shifting relationship between the living and the dead.

03

Plaatsen van betekenis, Betekenissen van plaats

Plaats is een ogenschijnlijk simpel woord, maar heeft in werkelijkheid veel betekenissen. Wat zeggen de diverse betekenissen over begraafplaatsen? In dit korte artikel in De Begraafplaats bespreek ik zes betekenissen van plaats waardoor je anders naar je omgeving gaat kijken. Ik onderzoek de betekenis van afbakening en de relationele, dynamische, esthetische, gereguleerde en multifunctionele aspecten van plaats. Hierover nadenken helpt bij het bezoeken, ontwerpen of herinrichten van begraafplaatsen en bij het organiseren van activiteiten.

Interdisciplinair onderzoek

Geografie, Psychologie en Religie

Als onderzoeker maak ik gebruik van ideeën en methoden uit verschillende vakgebieden, zoals sociale geografie, psychologie en religiewetenschappen. Mijn interesse ligt in hoe mensen betekenis geven aan en in het leven. Denk hierbij aan grote gebeurtenissen zoals geboorte en dood, maar ook aan alledaagse ervaringen zoals je ergens thuis voelen of juist niet, de sensatie van beweging, veranderingen door migratie, en hoe we omgaan met de wereld om ons heen.

Ruimte en plaats zijn belangrijke begrippen in mijn onderzoek. Hoewel we ruimte en plaats vaak zien als achtergrond van het leven, laat onderzoek zien dat de omgeving juist grote invloed heeft op menselijke (en niet-menselijke) ervaringen. In mijn onderzoek onderzoek ik hoe ruimte en plaats bijdragen aan de ontwikkeling, expressie en transformatie van ideeën en praktijken, of deze nu als religieus, spiritueel en/of seculier worden beschouwd.

Met mijn onderzoek wil ik een alomvattend begrip krijgen van ruimtelijke aspecten van betekenisverlening in de 21e eeuw.

Een brug tussen wetenschap en uitvaartpraktijk

Funeraire Academie

De Funeraire Academie is een platform waar wetenschap en uitvaartpraktijk elkaar ontmoeten in gedeelde interesse rondom dood, gedenken en uitvaartcultuur. De ontmoeting krijgt vorm via expert meetings, symposia en congressen, onderzoek en documentatie, uitwisseling, informatie en inspiratie. Bij een academie hoort ook leren en doceren. De FA heeft een opleidingsaanbod (cursussen, masterclasses, webinars) dat wordt ontwikkeld en aangeboden in samenwerking met relevante partners.

Als lid van de stuurgroep Funeraire Academie ontwikkel ik samen met collega’s uit wetenschap en praktijk activiteiten. Wil je een activiteit organiseren? Neem dan gerust contact op!